Vejetaryan ve Vegan Beslenme Nedir?

Son günlerde vegan beslenme oldukça popüler bir konudur. Raw (çiğ) beslenme yeni bir trend haline geldi. Raw cheescake gibi Raw food ürünlere birçok restaurantta rastlayabilirsiniz. Raw-food (çiğ gıda) veganlar yanlizca çiğ veya 48° C'nin altındaki sıcaklıklarda pişirilmiş yiyecekleri yerler.

Vejetaryen diyeti genellikle ağırlıklı olarak bitkisel kökenli ürünler kullanan bir gıda tüketim modeli  olarak tanımlanır. Vejetayanlar et ve balıkları her zaman beslenmelerinden hariç tutar, ancak yumurta veya süt ürünlerini tüketebilirler. Tahıllar, sebzeler, meyveler, baklagiller, yağlı meyveler vejetaryan diyetlerinde en çok tüketilen besinlerdir.

Vejetaryen  beslenme denilince insanların aklına, genellikle et, kümes hayvanları veya balık içermeyen bir diyet gelmektedir. Ancak vejetaryen diyetleri, içerdikleri ve hariç tuttukları gıdalara göre değişmektedir ve şu şekilde sınıflandırılır:

• Lacto-ovo vejetaryen - et ve balıkları tüketmezler, yumurta ve süt ürünleri tüketebilirler
• Lakto vejetaryen - et, balık ve yumurtaları tüketmezler,süt ürünlerini tüketirler
• Ovo vejetaryen - et, balık ve süt ürünlerini tüketmezler,yumurta tüketirler
• Katı vejetaryen veya vegan - hayvansal kökenli tüm yiyecekleri içermez

Vejetaryen diyetinde; tam meyve ve sebzeler, baklagiller ve fındık ve tam tahıllar gibi çeşitli gıdalar tercih edilmelidir. Vejetaryan  diyetlerinin ve özellikle de vegan diyetisyen kontrolünde planlanması gerekmektedir. Bu diyetlerin diyetisyen kontrolünde yapılması ortaya çıkabilecek vitamin ve mineral eksiklerini en aza indirir ve bu bireylerin diyetisyen ve doktor kontrolünde vitamin ve mineral takviyesi alması gerekebilmektedir. Vejetaryan beslenmede; yeterli miktarda sebze ve meyve ve tahıl gruplarının  günlük beslenme programınızda yer alması oldukça önemlidir.

Vegan bireylerde ve vejetaryan beslenen bireylerde vitamin ve mineral eksiklikleri ortaya çıkabilmektedir. Yapılan çalışmalara göre özellikle vegan yada kati vejetaryan olan bireylerde B12 vitamini eksikliğine sık rastlanmaktadır. Bu yüzden vegan beslenenlerin B12 vitami takviyesi alması gerekmektedir. Bununla birlikte süt, et gibi D vitamini  içeren gıdaları tüketmeyen vejetaryanlarda D vitamini eksikliğine rastlanabilmektedir. D vitamini eksikliğinin olup olmadığının anlaşılması için bu bireylerin kan testlerini düzenli yaptırmaları gerekmektedir. Eksiklik ortaya çıkması durumunda D vitamini supplementi alınmalıdır ve yeterli miktarda güneş işiğina maruz kalınmalıdır.  Bununla birlikte veganlarda, uzun zincirli omega-3 yağ asitlerinin kan ve doku seviyelerinin  normal beslenen bireylere göre düşük olma riski fazladır. Bu nedenle, EPA ve DHA takviyesi almaları önemlidir. Ayrıca, diyetle az miktarda kalsiyum alan vejetaryanların takviye alması gerekebilir.