İnsülin Direnci Tanı ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

İnsülin pankreastan salgılanan şeker metabolizmasını düzenleyici bir hormondur. İnsülin direnci ise dolaşımda normal konsantrasyondaki insüline karşı azalmış cevap olarak tanımlanır.Yani insulin kanda yeterli miktarda olmasına ragmen görev yapamaz. İnsülin direnci arttıkça; kan şekeri kontrolü sağlamak için kandaki insulin seviyesi de artar. Böylece vücutta gereğinden fazla insulin salınımı olur.

İnsülin direnci yağ ve protein metabolizması, kas-iskelet sistemi, adipoz doku, üreme sistemi, bağışıklık sistemi ve santral sinir sistemi gibi pek çok sistemi etkiler. Ancak yaygın olarak tip 2 diyabet ve metabolik sendromun tanı kriterlerine eşlik eder. Uzun süren insulin direnci varlığında tip 2 diyabet; kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon ve bazı kanser türleri (kolon, meme, endometrial) gelişimine sebep olabilir.

İnsülin Direnci Tanı Yöntemleri

İnsülin direncini değerlendirmede açlık ve tokluk kan şekeri, HbA1c ve HOMA-IR değerlerine bakılmalıdır. Obezite varlığı pratikte en önemli insülin direnci nedeni olarak kabul edilir. Obezite insülin direncine sebep olur ancak insülin direnci nedeniyle obezite gelişmez. Günlük hayatta metabolik sendrom kriterleri taşıyan hastalarda insülin direnci varlığı kabul edilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre tabloda belirtilen beş kriterden üçünün varlığı metabolik sendrom tanısı için yeterlidir.

İnsülin direnci belirtileri ise;

• Yemek sonrası uyku hali, ellerde titreme, terleme, mide kazınması şikayetleri,
• Kilo alımınının kontrol edilememesi,
• Sık sık tatlı yeme isteği,
• Bel çevresi ve karın bölgesinde genişleme,
• Karaciğer yağlanması,
• Koltuk altı, kasık, boyun bölgelerinde esmerleşme,
• Kadınlarda regl düzensizliği belirtilerinin varlığında mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

İnsülin Direnci Tedavi Yöntemleri

Etkili bir yaşam tarzı değişikliği ile insulin direnci olgularının diyabete geçişi yaklaşık %50 oranında azaltılabilir. İnsülin direnci tedavisinde hedef, kilo kaybının sağlanması ve fiziksel aktivitenin arttırılmasına odaklanmış yaşam tarzı değişikliğinin benimsenmesidir.

• Bireyin yaşına, cinsiyetine, yaşam şekli ve fizyolojik durumuna uygun tüm besin ögelerini yeterli ve dengeli bir şekilde içeren beslenme düzeni uygulanmalıdır.
• Vücut ağırlığının, 6-12 ay içerisinde %5-10’unun azaltılması hedeflenmelidir.
• Kısa dönem şok diyetler uygulanmamalıdır.
• Basit karbonhidratlar(şeker vb.) yerine, kompleks karbonhidratlar (tam tahıllar, baklagiller) tercih edilmelidir.
• Yüksek glisemik indekse sahip olan gıdalar yerine düşük glisemik indeksi olan gıdalar tercih edilmelidir.
• Yüksek posa kan glikozu üzerinde olumlu etki sağlar. Günlük 25-30 gr posa alımına özen gösterilmelidir.
• Yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E, K vitaminleri) emilimini olumsuz etkilememek adına yağ oranı çok azaltılmamalı, alınan yağın türüne dikkat edilmelidir.
• Besinlerin 2-3 öğün yerine gün içerisine dağıtılması daha iyi kan glikoz seviyesi sağlar.Bu yüzden az ve sık beslenilmelidir.