GAPS Diyeti

GAPS diyeti, Dr. Natasha Campbell-McBride tarafından otizm, dikkat dağınıklığı, bipolar bozukluk, disleksi, depresyon şizofreni gibi çok çeşitli psikiyatrik ve psikolojik bozukluklar ve otoimmün hastalıkların tedavisi için oluşturulmuştur. Bu diyetin amacı, beyin ve sindirim fonksiyonları arasındaki bağlantıyı sağlamaktır. GAPS diyeti özellikle immünolojik veya sindirim sistemi bozukluğu olan hastalara yöneliktir.

GAPS Diyeti Bağırsaktaki İyi Bakterileri Destekler

Sindirim sistemi, herkes için çok önemli olan milyarlarca canlı bakteriyi barındırır. Bu bakteri kolonisi ise GAPS diyetinin odak noktasıdır. Bağırsaktaki bakteriler, sindirim ve birçok işlevden sorumludur. Bu işlevler düzgün bir şekilde gerçekleşmezse sağlığımız olumsuz yönde etkilenir.

Vücut İçin İyi Bir Beslenme Desteği

Bağırsak florası aynı zamanda çok önemli olan K vitamini (kanın pıhtılaşmasında rol oynar) gibi bazı besin maddelerinin oluşumuna ve zararlı patojenlerin ve toksinlerin vücuda girmesini önlemeye yardımcı olur. Koruyucu bir bariyer görevi gören mikroflora ayrıca bağışıklığımıza katkıda bulunan çeşitli hücrelerin uygun şekilde üretilmesini sağlar.

Yanlış beslenme ve yaşam tarzı seçimleri, stres ve ilaçlar zamanla bağırsak bakterilerini olumsuz yönde etkiler ve bağışıklık ve sindirim sistemimizde sorunlara neden olabilir.

Sindirim sağlığının bozulması aynı zamanda başka sistemik sorunlara da yol açabilir.

Sağlığı Daha İyi Hale Getirmek İçin GAPS Diyeti

GAPS diyeti, aşağıdakileri yaparak genel sağlığı daha iyi hale getirmeye odaklanır:

• Mikroflorayı yeniden dengelemek.
• Sindirim sisteminin mukozal duvarını iyileştirmek.
• Kan dolaşımına girerek sistemik iltihaplanmaya neden olan toksinleri azaltmak.
• Bu yollarla bağışıklık fonksiyonunu geliştirmek.

GAPS Diyeti 2 aşamadan oluşmaktadır

• 1. Giriş diyeti (6 aşamalı)
• 2. Tam GAPS diyeti

GAPS GİRİŞ DİYETİ – ELİMİNASYON 

Giriş aşaması, çoğu yiyeceği ortadan kaldırdığı için diyetin en kısıtlayıcı kısmıdır. Buna "bağırsak iyileşme aşaması" denir ve semptomlara bağlı olarak üç haftadan bir yıla kadar sürebilir. Giriş diyeti günde sadece bir GAPS öğünü yemekle başlayabilir, ardından iki ve üç öğüne geçebilir. Diyetten tüm nişastalı karbonhidratlar çıkarılır. Bunun yerine daha çok şu besinler tüketilir. 

• Ev yapımı et suyu veya kemik suyu
• Kaliteli protein (et, balık, yumurta)
• Sebzeler
• Fermente süt ürünleri

Aşamaları detaylı bir şekilde inceleyelim.

Aşama 1: Ev yapımı kemik suyu , probiyotik gıdalardan elde edilen meyve suları ve zencefil tüketilmelidir. Öğün aralarında ballı nane veya papatya çayı içilmelidir. Süt intoleransı olmayan kişiler pastörize edilmemiş, ev yapımı yoğurt veya kefir tüketebilirler.

Aşama 2: Çiğ organik yumurta sarısı, sade tereyağ, sebze ve et veya balıktan yapılmış güveçler eklenmelidir.

Aşama 3: Önceki tüm yiyeceklere ek olarak avokado, lahana turşusu ve fermente sebzeler, GAPS tarifli krepler ve tereyağ veya kaz yağı ile yapılan çırpılmış yumurta ve probiyotik takviyeleri eklenmelidir.

Aşama 4: Izgara ve kavrulmuş et, soğuk sıkım zeytinyağı ve GAPS tarifli ekmek (fındık unlu) eklenmelidir.

Aşama 5: Pişmiş elma püresi, marul ve soyulmuş salatalık gibi çiğ sebzeler, meyve suyu ve az miktarda çiğ meyve tüketebilir, ancak turunçgil yemeye başlanmamalıdır.

Aşama 6: Son olarak, narenciye dahil daha fazla çiğ meyve, kuru meyve ve daha fazla bala izin verilir.

2. Aşamaya Ne Zaman Geçilmelidir?

GAPS diyetine giriş aşaması, yiyeceklere yavaşça ve küçük miktarlarla başlayıp kademeli olarak artırmayı gerektirir. Yenilen yiyecekler tolere edildiğinden emin olduktan sonra diğer aşamaya geçilmelidir. Giriş diyeti tamamlandığında, ikinci aşamaya (tam GAPS diyetine) geçilebilir.

2. Aşama Tam GAPS Diyeti

Tam GAPS diyeti 1.5-2 yıl sürebilir. Diyetin bu bölümünde, bireylere öğünlerinin çoğunu aşağıdaki yiyeceklere dayandırılması tavsiye edilir.

• Taze et, tercihen hormonsuz ve otla beslenen
• Donyağı, kuzu yağı, ördek yağı, saf tereyağ gibi hayvansal yağlar
• Balık
• Kabuklu deniz ürünleri
• Organik yumurtalar
• Kefir, ev yapımı yoğurt ve lahana turşusu gibi fermente yiyecekler
• Sebzeler

GAPS Diyeti için Atıştırmalık Tavsiyeler 

• GAPS dostu fındıklı ekmek
• Elma püresi
• Soyulmuş çiğ elma
• Taze sıkılmış meyve suyu: havuç, nane, kereviz, marul, mango, ananas.
• Ev yapımı yoğurt

GAPS Diyetinde Tüketilmemesi Gereken Besinler 

• Tüm tahıllar - pirinç, buğday, çavdar, yulaf, karabuğday, darı, kinoa, kuskus
• Rafine şeker
• Kök sebzeler - patates, havuç, tatlı patates
• Süt (mandıra)
• Fasulye, nohut

Genel Öneriler

• Et ve meyve birlikte yenmemelidir.
• Mümkün olduğunca organik yiyecekler kullanılmalıdır.
• Her öğünde hayvansal yağlar, hindistan cevizi yağı veya soğuk sıkım zeytinyağı tüketilmelidir.
• Her öğünde kemik suyu tüketilmelidir.
• Tolere edebiliyorsa, bol miktarda fermente yiyecek tüketilmelidir.
• Paketlenmiş ve konserve yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
• Diyetin bu aşamasında, diğer tüm gıdalardan, özellikle rafine karbonhidratlardan, koruyuculardan ve yapay boyalardan kaçınılmalıdır.

GAPS Diyetinin Faydalı Olabileceği Durumlar

• Düzenli bağırsak hareketlerini teşvik eder.
• Detoksifikasyonu destekler.
• Gıda hassasiyetlerini azaltır.
• Bağışıklığı artırır.
• Bilişsel işlevleri geliştirir.

GAPS Diyetinin Olumsuz Yönleri 

• Veganlar / vejetaryenler için uygun değildir.
• Yemek hazırlık ve pişirme işlemleri çok zaman alabilir.
• Çocuklar için uygulaması çok zordur.
• Dışarıda yemek yeme imkanı vermez.
• Uzun vadelidir.
• Histamin veya glutamata duyarlı kişiler için uygun olmayabilir.

GAPS diyetinin bazı yönleri ümit verici sonuçlar göstersede, diyetin tüm iddia ettiği faydalı sonuçları doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.